1مقدمه: تخصص پزشکی خانواده به ­عنوان یکی از مهم ­ترین سیاست­گذاری ­هایی است که در دهه­ ی اخیر در عرصه نظام آموزش و سلامت مطرح شده است، از طرفی دیگر اعتباربخشی به ­عنوان یکی از مهم­ترین  روش­ های تضمین و ارتقای کیفیت آموزش پزشکی، وسیله ­ای بسیار مناسب برای تضمین ارائه آموزش صحیح به دستیاران در مقاطع مختلف تحصیلی علوم پزشکی و در نهایت، ارائه خدمات مناسب به جامعه محسوب می­ شود. بدین جهت، هدف از پژوهش حاضر، اعتباربخشی دوره دستیاری ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻧﻮاده در دانشگاه ­های علوم پزشکی کشور می­ﺑﺎﺷﺪ. روش ­ها: این مطالعه اعتباربخشی از نوع ارزشیابی است که توسط دبیرخانه شورای پزشکی عمومی وزارت با همکاری مرکز تحقیقات آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و سازمان جهانی بهداشت اجرا شد. این پروژه در دو مرحله ارزیابی درونی و ارزیابی بیرونی در 12 دانشگاه علوم پزشکی کشور تربیت­ کننده دوره تخصصی پزشکی خانواده انجام گرفت. روش نمونه­ گیری مبتنی­ برکل جامعه پژوهش (شامل 12 دانشگاه علوم پزشکی کشور) بود. به ­منظور ارزیابی درونی از پرسشنامه استانداردهای تخصص پزشکی خانواده که توسط WONCA طراحی شده، استفاده شد. ترجمه و بومی­ سازی پرسشنامه به روش ترجمه و باز ترجمه انجام شد. پس از ترجمه، از طریق مکاتبه دبیرخانه شورای پزشکی عمومی با 12 دانشگاه کشور در اختیار آنان قرار گرفت. در ابتدای ارزیابی درونی، فرم ­های مربوطه به دانشگاه­ ها ارسال و پس از انجام ارزیابی درونی، ارزیابی بیرونی آغاز و ارزیابان جهت پایش، فعالیت ­های 12دانشگاه را تعیین نمودند. تجزیه و تحلیل داده­ ها به دو روش کمی و کیفی انجام شد. کلیه داده­ های حاصل از ارزیابی درونی و بیرونی مرتبط با جداول TLR استانداردهای الزامی و ترجیحی به تفکیک هر دانشگاه از طریق نرم ­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات حاصل از مستندات و مصاحبه­ ها به­ صورت کیفی مورد بررسی قرار گرفت. جهت انطباق نتایج ارزیابی درونی و بیرونی و نیز انطباق مستندات با گزارشات، ارزیابی تطبیقی توسط ارزیابان بیرونی و تیم تحقیق صورت گرفت. یافته­ ها: با توجه به نتایج ارزیابی­ های درونی و بیرونی و نظرات ارزیابان، رای نهایی درخصوص اعتباربخشی دوره تخصصی پزشکی خانواده به تفکیک دانشگاه ­ها توسط تیم تحقیق صادر گردید. براساس این تصمیم ­گیری 2 دانشگاه علوم پزشکی تایید نسبی برنامه (3 ساله)؛ 3 دانشگاه تایید نسبی برنامه (2 ساله)؛ 2 دانشگاه تایید نسبی برنامه (1 ساله)؛ و 1 دانشگاه تایید مشروط برنامه (6 ماهه) و 4 دانشگاه عدم تایید صلاحیت را دریافت نمودند. نتیجه­ گیری: نتایج اعتباربخشی این مطالعه به منزله راهنمایی جهت تقویت نقاط قوت و برطرف نمودن نقاط ضعف در اجرای برنامه موجود جهت دانشگاه ­های علوم پزشکی و منبعی جهت تصمیم­ گیری در سطح کلان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت اعطاء مجوز ادامه کار و فعالیت دانشگاه­ ها برای تربیت دوره تخصصی پزشکی خانواده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

مقدمه ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی در دانشگاه ها برای حرکت در مسیر تعالی یک ضرورت محسوب می شود. ارزیابی درونی به عنوان اولین مرحله از فرایند اعتباربخشی منجر به تشخیص جنبه های قوت و ضعف و اصلاح فرایندها می شود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی درونی دوره آموزش دستیاری رشته داخلی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، تعیین نقاط ضعف و قوت این گروه و ارایه نتایج آن به مسیولین مربوطه جهت رفع کاستی ها انجام شد. روش ها مطالعه حاضر از نوع توصیفی-مقطعی بوده و در گروه آموزشی داخلی مرکز آموزشی درمانی رازی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال 1400 انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه اعضاء هییت علمی و دستیاران گروه داخلی به تعداد 76 نفر بودند. در این پژوهش از الگوی اعتبار بخشی مبتنی بر استانداردهای فدراسیون جهانی آموزش پزشکی (WFME) برای ارزیابی درونی استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها برای هر استاندارد شامل پرسشنامه، مشاهده و بررسی مستندات موجود بود. پرسشنامه های طراحی شده پس از تایید روایی و پایایی از طریق بستر ای پل اجرا شد. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نتایج مطالعه حاضر نشان داد که آموزش دوره دستیاری گروه آموزشی داخلی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، در حیطه رسالت و اهداف 67 درصد در وضعیت انطباق عمده و 33 درصد در وضعیت انطباق کامل قرار داشت. در حیطه ساختار مدیریتی 100 درصد انطباق کامل، در حیطه فرایند آموزشی 55 درصد انطباق کامل، 45 درصد انطباق عمده، در حیطه قوانین و مقررات دستیاران 69 درصد انطباق کامل و 31 درصد انطباق عمده، در حیطه ارزشیابی 89 درصد انطباق کامل و11 درصد انطباق عمده، در حیطه شرایط و منابع آموزشی 62 درصد انطباق کامل و 38 درصد انطباق عمده وجود داشت. به طور کلی از 52 استاندارد بررسی شده در فرایند ارزیابی درونی گروه داخلی 67 درصد در وضعیت انطباق کامل و 33 درصد در وضعیت انطباق عمده بودند. نتیجه گیری براساس یافته های حاصله می توان نتیجه گرفت گروه داخلی با توجه به رسالت و اهداف اگرچه با همه توان در تربیت دستیار داخلی موفقیت نسبی داشته ولیکن کاستی های نیز دارد که توصیه می شود با برنامه ریزی و رفع نواقص مشخص شده، جهشی کیفی در آموزش دستیاران داخلی ایجاد شود.

مقدمه: از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر انجام یک ارزشیابی مناسب، وجود ابزاری اثربخش است که بتواند به درستی، اهداف مورد نظر را بسنجد. یک مطالعه ی مروری نشان داد که ابزارهای موجود، همه حوزه های آموزش بالینی را به طور جامع پوشش نمی دهند. این مطالعه به منظور بررسی روایی و پایایی نسخه ی فارسی پرسش نامه ی EFFECT در جامعه ی دستیاران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. این ابزار در دانشگاه علوم پزشکی رادبود در هلند طراحی و تایید شده است. روش ها: داده ها به صورت مجازی در بازه ی زمانی 1397-1398 جمع آوری شد. برای افزایش روایی صوری تیم 3 نفره از متخصصان مرتبط حضور داشتند. روایی محتوا نیز توسط 10 نفر از متخصصین در 3 حوزه ی سادگی، مرتبط بودن و واضح بودن انجام گرفت. در تعیین اعتبار سازه، 100 پرسش نامه توسط دستیاران 10 رشته ی مختلف تکمیل شد و تحلیل عاملی تاییدی انجام گرفت. پایایی گویه ها نیز توسط آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: روایی محتوایی در دو مرحله توسط تیم های 3 و 10 نفره از متخصصین مربوطه تایید گردید. مدل تحلیل عاملی تاییدی نشان می دهد که شاخص ها و سوالات مربوطه در سطح معنی داری قابل قبولی قرار دارند. مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که هیچ یک از سوالات از مدل حذف نمی شود. آلفای کرونباخ متغیرها برای کل ابزار، 85/0 محاسبه شد. نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که نسخه ی فارسی پرسش نامه ی EFFECT روایی و پایایی قابل قبولی را ارایه می کند و برای ارزیابی کیفیت آموزش بالینی در مقطع دستیاری پزشکی در ایران قابل استفاده است.

پزشکان متخصص در دوره آموزشی خود، علاوه بر کسب تخصص در یک رشته خاص، باید مهارت ایفای نقش های دیگری را نیز کسب کنند، از جمله مهارت های ارتباطی، همکار تیم درمان، مدیر یا رهبر، مدافع سلامت، دانشور و حرفه مند (2، 1). تعهد حرفه ای پزشکی به مجموعه ای از ارزش ها، رفتارها و روابطی گفته می شود که موجب تقویت و استحکام اعتماد جامعه به پزشکان می شود (3). ...

سابقه و هدف: نحوه آموزش رشته گوش حلق و بینی و تعیین نقاط قوت و ضعف آن مقدمه تدوین برنامه های اصلاحی در آموزش دستیاران این رشته است. این مطالعه با جمع آوری نقطه نظرات متخصصین این رشته، به موضوع از دیدگاه فارغ التحصیلان این رشته پرداخته است. مواد و روش ها: ارسال پرسشنامه و جمع آوری و توصیف نتایج حاصله از نظرات متخصصین این رشته و مقایسه آموزش دستیاری در ایران با برخی دانشگاه های معتبر جهان.یافته ها: میزان پاسخ دهی حدود یک سوم دریافت کنندگان پرسشنامه و سن پاسخ دهندگان بین 32 تا 76 سال بوده و غالبا فارغ التحصیل دو دهه اخیر بوده اند. در خصوص طول دوره آموزشی %64.2 زمان آموزش را کاملا یا نسبتا مناسب ارزیابی نمودند. اکثریت پاسخ دهندگان (%69.5)، آموزش های عمومی درون بخشی را مناسب و آموزش های خارج بخشی را ناکافی ارزیابی نمودند (%88.5). آموزش حیطه های پیشرفته گوش حلق و بینی نیز به نظر غالب پاسخ دهندگان (%91.3)، ناکافی بوده است. غالب جمعیت مورد مطالعه طول دوره 4 ساله را مناسب می دانند (7.57٪). فارغ التحصیلان این رشته در 68.3 ٪ موارد تهیه و تدوین پایان نامه را مفید ارزیابی نمودند.نتیجه گیری: با توجه به نقاط ضعف موجود در سیستم آموزش رشته گوش حلق و بینی، ایجاد کمیته تدوین برنامه های آموزش این رشته که با ارزیابی مداوم به صورت دوره ای اقدام به بازنگری برنامه بر اساس نیازهای جامعه و استانداردهای بین المللی بنماید، مفید تلقی می شود. هم چنین ترمیم گروه های آموزشی به کمک اعضا هیات علمی که در زمینه های خاص از تجربه یا آموزش ویژه ای برخوردار بوده اند و نیز تامین تجهیزات و امکانات مربوط و لحاظ نمودن چرخش های حساب شده خارج بخشی می تواند تا حدود زیادی به بهبود کیفیت آموزشی این رشته در ایران کمک نماید.

در محیط آموزشی پزشکی، تضمین کیفیت و ارتقای مستمر آن به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر شناخته می شود. این یادداشت فنّی به بررسی روند ارزیابی درونی برنامه های آموزشی دستیاری در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در 14 گام می پردازد. هدف این مطالعه شناسایی نقاط قوّت و ضعف برنامه های آموزشی و ارائه راهکارهای عملی به منظور بهبود کیفیت آموزش پزشکی است. نتایج این ارزیابی می تواند به عنوان مبنایی برای بهبود فرآیندها و سیاست های آموزشی در سطح گروه های تخصّصی و دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف عدم تمایل برای ورود به دوره دستیاری پزشکی یکی از چالش های جدید مهم نظام سلامت ایران است. هدف مطالعه حاضر، واکاوی دلایل و زمینه های اجتماعی این چالش است. روش این مطالعه کیفی با رویکرد نظریه زمینه ای در سال 1400 و با مشارکت پزشکان عمومی با سابقه شرکت در امتحان دستیاری انجام شد. داده ها به روش مصاحبه غیرساختارمند جمع آوری و به شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. در نهایت الگوی نظریه زمینه ای احصاء شد. یافته ها یافته ها نشان داد که مشارکت کنندگان از شرایط حاکم بر پزشکی عمومی و دوره دستیاری، ناراضی و نسبت به آینده، نگران هستند. مضامین در قالب سه مضمون شرایط ساختاری، کژکارکردی دانشگاه، و فرهنگ مهاجرت به عنوان عامل مداخله گر به دست آمد. پدیده برساخت شده در تحقیق، یاس و بی انگیزگی برای ادامه تحصیل در دوره دستیاری تخصصی است. پاسخ به این شرایط مایوس کننده، انصراف از ادامه تحصیل برای تخصص و یا مهاجرت به خارج از کشور می باشد. مسیله ای که منجر به کمبود پزشک متخصص و هدررفت استعدادها خواهد شد. نتیجه گیری براساس یافته ها، توجه به نیازهای دانشجویان پزشکی، ایجاد تحول در آموزش پزشکی و به روزرسانی برنامه های درسی، امیدآفرینی و بهبود شرایط اقتصادی به ویژه حمایت مالی از پزشکانی که در مناطق محروم خدمت می کنند از ضرورت های سیاست گذاری در ایران است. اصلاحات در انحصار نهادینه شده بر نظام سلامت در ایران با رویکرد میان رشته ای و فراقوه ای پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: با توجه به حساسیت بیماران در رشته زنان و زایمان و نیاز به بیشترین بازدهی علمی و عملی، بر آن شدیم که میزان رضایت دستیاران دانشگاه علوم پزشکی تهران را در رشته زنان و زایمان از برنامه آموزشی دستیاری بررسی کنیم. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی-توصیفی، دستیاران سال اول تا چهارم رشته زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی تهران (77 دستیار) از چهار بیمارستان آموزشی و درمانی امام خمینی (ره)، شریعتی، محب یاس و آرش با رضایت آگاهانه و با رعایت اصول اخلاقی از فروردین تا مهر ماه سال1402 وارد مطالعه شدند. پرسشنامه محقق ساخته رضایت مندی از برنامه های آموزشی شامل 62 سوال آنلاین بود و با استفاده از ملاک بین یک تا پنج طبقه بندی شد. آمار توصیفی با استفاده از میانه و بازه تغییرات برای متغیر های پیوسته (تعداد جراحی و امتیاز رضایت هر بخش، امتیاز کل رضایت) و فراوانی و درصد برای متغیر های اسمی(کیفیت رضایت) بر اساس سه سطح مناسب و مطلوب، نسبتا مناسب و نامطلوب استفاده شد. یافته ها: رضایت از تعداد جراحی های انجام شده و کیفیت آموزشی درمانگاه ها، در بیمارستان امام خمینی بالاتر می باشد (007/0P=) دستیاران در دو بیمارستان امام خمینی و آرش از آموزش در دو بخش جراحی زنان و پلویک رضایت بالاتری داشتند (018/0P=، 036/0P=) برنامه کنفرانس و مورنینگ های آموزشی، در بیمارستان شریعتی میزان رضایت از این حیطه بالاتر گزارش شده است (047/0P=). نتیجه گیری: رضایت دستیاران از وضعیت آموزشی درحیطه ها ی مختلف، در 5/64% نمونه ها ی بیمارستان امام خمینی در سطح مناسب و مطلوب، 60% در بیمارستان آرش در سطح نسبتا مناسب و 25% در محب یاس در سطح نامطلوب در نظر گرفته شد.